Oficer Armii Krajowej, żołnierz batalionu „Parasol”, legendarny dowódca obrony Pałacyku Michla w Powstaniu Warszawskim – śp. gen. dyw. Janusz Brochwicz-Lewiński ps. „Gryf” 17 września 2020 r. skończyłby 100 lat. Z tej okazji 25 września br. w Łazienkach Królewskich w Warszawie odbył się uroczysty koncert, w którym udział wziął Szef UdSKiOR Jan Józef Kasprzyk.

Koncert piosenek z okresu dwudziestolecia międzywojennego i czasów II wojny światowej w wykonaniu Warszawskiej Orkiestry Sentymentalnej poprzedziła projekcja filmu „Rocznik 1920 – Gryf”, a także wspomnienia postaci Generała oraz idei, którym służył. Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk podkreślił, że swoją miłość do niepodległej Ojczyzny „Gryf” wyniósł z domu rodzinnego:

– Janusz Brochwicz-Lewiński urodził się 17 września 1920 r. w Wołkowysku – w miejscu, w którym trwała wówczas druga, po Bitwie Warszawskiej, decydująca dla losów Europy i świata batalia – Bitwa Niemeńska. Przyszły generał rodził się zatem w chwili, kiedy ważyły się losy niepodległej Rzeczpospolitej. Przez swoich rodziców został ukształtowany i wychowany w duchu umiłowania niepodległości. Można powiedzieć, że przez całe życie niosła go Polska – ta, którą wyniósł z domu rodzinnego i z pobojowisk Bitwy Niemeńskiej: Polska dumna, odważna, w której istnieje etos służby, a jej obywatele za najważniejszą cnotę uważają honor – powiedział minister Kasprzyk.

– Służba „Gryfa” w Wojsku Polskim, zarówno w tym przedwojennym, jak i wojennym, poczynając od kampanii wrześniowej, poprzez Związek Walki Zbrojnej, Armię Krajową i Powstanie Warszawskie – sprowadzała się do służby wspólnocie i współobywatelowi. Tak pojmowana służba jest najważniejszą rzeczą, która scala nas jako naród. „Gryf” zawsze podkreślał, że musimy patrzeć i myśleć o Ojczyźnie, rozumianej jako zbiorowisko ludzi, połączonych tą samą ideą i językiem oraz mających swój własny kod kulturowy. Takie było przesłanie życia Pana Generała, które musimy realizować – zaapelował Szef UdSKiOR.

Organizatorami piątkowego wieczoru, w którym udział wzięło wielu wojskowych i cywilnych przyjaciół Generała, była Fundacja im. gen. dyw. Janusza Brochwicz-Lewińskiego ps. „Gryf” oraz Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Wydarzenie zostało objęte Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości.

--

Janusz Brochwicz-Lewiński urodził się 17 września 1920 r. w Wołkowysku. Wychowany w rodzinie o tradycjach patriotycznych, bez wahania wstąpił w szeregi Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Podczas Powstania Warszawskiego walczył w batalionie „Parasol”. Na Woli był dowódcą obrony słynnego Pałacyku Michlera, który został uwieczniony w piosence powstańczej autorstwa Józefa Szczepańskiego „Ziutka”. Po wojnie przebywał na emigracji.

Wstąpił do armii Zjednoczonego Królestwa. Służył m.in. w elitarnym 3. Pułku Królewskim Huzarów i gwardii przybocznej Jego Królewskiej Mości króla Jerzego VI. Jako agent brytyjskiego wywiadu MI6 był przydzielany do misji wymierzonych przeciwko wpływom sowieckim. Kilkukrotnie uniknął śmierci w zamachach organizowanych przez sowieckie służby specjalne.

Do kraju wrócił w 2002 r. Ostatnie lata życia poświęcił działaniom na rzecz upamiętniania polskiej historii – aktywnie działał w środowisku kombatanckim i angażował się w akcje promujące patriotyzm oraz wiedzę historyczną. W kwietniu 2008 r. Prezydent Lech Kaczyński awansował Janusza Brochwicz-Lewińskiego do stopnia generała brygady. 12 stycznia 2017 r., 7 dni po śmierci Generała, Prezydent Andrzej Duda mianował pośmiertnie Janusza Brochwicz-Lewińskiego generałem dywizji.