Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego, ustanowiony jako święto państwowe w 2021 roku upamiętnia wydarzenia z lat 1918-1919 i przypomina o bohaterstwie uczestników patriotycznego zrywu.
Powstanie wybuchło 27 grudnia 1918 roku w Poznaniu. Bezpośrednią iskrą był przyjazd Ignacego Jana Paderewskiego, który dzięki swojej charyzmie i autorytetowi zgromadził pod hotelem „Bazar” tłumy manifestantów.
Patriotyczny zapał Polaków spotkał się z reakcją Niemców. Odpowiedzieli oni kontrdemonstracją, która przerodziła się w starcia i doprowadziła do zniszczenia siedziby Komitetu Naczelnej Rady Ludowej – legalnej polskiej władzy uznawanej przez Polski Sejm Dzielnicowy. Napięcie sięgnęło zenitu a emocje przerodziły się w otwarty konflikt.
Pierwsze dni walk były dla Polaków pełne sukcesów. Powstańcy szybko przejęli kontrolę nad większą częścią Poznania. 6 stycznia 1919 roku zdobyli lotnisko Ławica, przejmując kilkaset samolotów, co stało się jednym z symboli powstańczego triumfu. Do połowy stycznia powstańcy wyzwolili znaczne obszary Wielkopolski.
Niemcy jednak nie zamierzali się poddać. W lutym rozpoczęli przygotowania do ofensywy, przenosząc swoje dowództwo do Kołobrzegu. Powstańcy znaleźli się w trudnym położeniu, ale na pomoc przyszli zachodni alianci. W lutym 1919 roku wymusili na Niemcach powstrzymanie działań ofensywnych. Ustalono wówczas linię demarkacyjną, która oddzieliła walczące strony.
16 lutego 1919 roku rozejm w Trewirze potwierdził zdobycze powstańców, uznając front wielkopolski za oficjalny front państw sprzymierzonych. Zwycięstwo zostało przypieczętowane 28 czerwca 1919 roku podpisaniem Traktatu Wersalskiego. Powstanie Wielkopolskie zapisało się na kartach historii jako jedno z nielicznych zwycięskich polskich powstań. Przyniosło ono nie tylko wolność regionowi, ale także wzmocniło narodową dumę. Pamięć o tych wydarzeniach jest żywa do dziś.
Powstańcy Wielkopolscy fot. K.Greger
W piątek, 27 grudnia, główne uroczystości odbędą się po południu przy pomniku Powstańców Wielkopolskich. W ceremonii wezmą udział przedstawiciele władz państwowych i samorządowych oraz delegacje organizacji społecznych i kombatanckich.
W sobotę, 28 grudnia, uroczystości przeniosą się do Warszawy, gdzie rozpoczną się mszą świętą w intencji uczestników Powstania Wielkopolskiego. Następnie przy Grobie Nieznanego Żołnierza zostanie odczytany apel pamięci.
Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, przy pomniku Powstańców Wielkopolskich i Śląskich odbędzie się również złożenie wieńców.
Pomnik Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu fot. Barbara Jamrocha/ UdSKiOR
