Aktualności

W sierpniu 1944 r. pod francuskim Falaise alianci rozpoczęli trwającą dwa tygodnie ofensywę, której celem było przełamanie obrony niemieckiej w Normandii. W zwycięskiej bitwie w sposób szczególny odznaczyła się polska 1. Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka, której ostatni żyjący żołnierze wraz z Szefem UdSKiOR Janem Józefem Kasprzykiem wzięli udział w obchodach 75. rocznicy walk.

Uroczystości rozpoczęły się w piątek, 23 sierpnia, w Soignolles, małej miejscowości na północy Francji, gdzie odsłonięto tablicę upamiętniającą żołnierzy 10. Pułku Strzelców Konnych poległych w 1944 r. To dzięki ich brawurowej akcji, przeprowadzonej 15 sierpnia 1944 roku, alianci zdołali uchwycić przeprawy Niemców przez rzekę Dives, a miasto zostało wyzwolone z rąk okupanta.

W sobotę, 24 sierpnia, w Mont-Ormel odbyły się główne obchody rocznicowe zwycięskiej bitwy pod Falaise. Gośćmi honorowymi byli weterani 1. Dywizji Pancernej: kpt. Wacław Butowski, kpt. Edmund Semrau i por. Alojzy Jedamski. Uroczystość rozpoczęła ceremonia odsłonięcia tablicy poświęconej gen. Stanisławowi Maczkowi oraz złożenie kwiatów przed pomnikiem Generała. – Cieszę się, że po dziś dzień, 75 lat od ich pełnej poświęcenia walki, otrzymują należny im hołd. Że przed poświęconymi im dawnymi i nowymi monumentami pochylają głowy wolni Polacy, Francuzi, Belgowie, Holendrzy i Amerykanie. Że ich pamięć jest droga wszystkim ludziom dobrej woli – tym, którzy znając wysoką cenę pokoju i bezpieczeństwa we współczesnym świecie, pragną zachować je dla przyszłych pokoleń – napisał do uczestników uroczystości prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda w liście odczytanym przez sekretarza stanu w KPRP Błażeja Spychalskiego. Na zakończenie uroczystości delegacje z Polski, Francji, Wielkiej Brytanii i Kanady oraz przedstawiciele licznych organizacji społecznych złożyli wieńce i wiązanki kwiatów przed Memoriałem Mont-Ormel, oddając hołd bohaterom, którzy 75 lat temu przełamali obronę niemiecką w Normandii i doprowadzili do wyjścia aliantów na linię Sekwany i Renu.

Następnie w pobliskiej miejscowości Coudehard polska delegacja odsłoniła tablicę upamiętniającą walczących na „Maczudze” żołnierzy Batalionu Strzelców Podhalańskich z 3. Brygady Strzelców 1. Dywizji Pancernej. Na murach kościoła, na którym umieszczono tablicę, do dziś widnieją ślady po walkach. Podczas uroczystości, w której udział wzięli przedstawiciele władz lokalnych oraz licznie przybyli z Polski – dzięki wsparciu UdSKiOR – harcerze ZHP, Szef Urzędu uhonorował medalami „Pro Patria” tych najbardziej zaangażowanych w popularyzowanie wiedzy o szlaku bojowym Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Wśród odznaczonych znaleźli się dh Paweł Kasperek, dh Maciej Nowak oraz dh Tomasz Włoch. Po uroczystości odbyło się „ognisko pokoleń” z udziałem kombatantów, harcerzy, żołnierzy Wojska Polskiego i pozostałych uczestników obchodów, podczas którego harcerze z 100. Wielkopolskiej Drużyny ZHP otrzymali nowy sztandar z rąk weterana 1. Polskiej Dywizji Pancernej kpt. Edmunda Semraua.

Ostatniego dnia obchodów, w niedzielę, 25 sierpnia, na polskim cmentarzu wojennym w Grainville-Langannerie uczczono pamięć żołnierzy 1. Dywizji Pancernej, którzy zginęli podczas działań bojowych w ramach operacji „Overlord”. To jedyna polska nekropolia we Francji, na której spoczywają żołnierze polscy polegli podczas II wojny światowej, m.in. lotnicy polskich dywizjonów RAF i „Maczkowcy”, walczący w bitwie pod Falaise. Po uroczystej Mszy św. polowej, podczas której w intencji żołnierzy „Czarnej Dywizji” modlili się ich towarzysze broni wraz z delegacjami z Polski, Francji, Kanady i USA, odbył się Apel Poległych. Uroczystość otworzył syn gen. Stanisława Maczka, prof. Andrzej Maczek. Następnie głos zabrali prefekt departamentu Calvados Laurent Fiscus, Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych gen. Jarosław Mika, Dowódca 11. Dywizji Kawalerii Pancernej, gen. Stanisław Czosnek i Szef UdSKiOR Jan Józef Kasprzyk.

Minister Kasprzyk zaznaczył, że wolność mierzy się krzyżami i ofiarą. Wolność mieszkańców Francji, Normandii i Europy zbudowana jest na krzyżach zdobiących groby poległych żołnierzy. Polska, Francja i cała Europa muszą pamiętać, że swoją wolność zawdzięczają także tym, którzy spoczywają na tym cmentarzu. Nikomu nie wolno nigdy o tym zapomnieć! Następnie Szef Urzędu odznaczył medalami „Pro Patria” przedstawicieli władz, instytucji i działaczy społecznych, którzy pielęgnują pamięć o wkładzie polskich „Pancerniaków” w wyzwolenie Francji spod niemieckiej okupacji. Uhonorowani zostali: burmistrz miasta Soignolles Patricia Fieffé, burmistrz miasta Potigny Gerard Kepa, dyrektor Muzeum „Mémorial de Montormel” Stéphane Jonot oraz Jean-Pierre Ruault, prezes Stowarzyszenia 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka. Prezes Ruault otrzymał również z rąk Ambasadora RP w Paryżu odznakę honorową „Bene Merito”, przyznaną przez Ministra Spraw Zagranicznych Jacka Czaputowicza.

Ostatnim akordem tegorocznych obchodów 75. rocznicy szlaku bojowego 1. Dywizji Pancernej pod dowództwem gen. Maczka było odsłonięcie w Potigny nowego upamiętnienia poświęconego polskim żołnierzom. Miasto wyzwolone przez Polaków w sierpniu 1944 r. ze wzruszeniem wspominało szczególnie mjr. Edwarda Podymę – ostatniego „Maczkowca” mieszkającego we Francji. Major Podyma regularnie odwiedzał miasteczko, o które walczył 75 lat temu. Od kiedy odszedł na wieczną wartę w grudniu ubiegłego roku, bardzo go mieszkańcom Potigny brakuje.

W trzydniowych obchodach rocznicowych we Francji wraz z ostatnimi żyjącymi podkomendnymi gen. Stanisława Maczka udział wzięli – oprócz Szefa UdSKiOR – Sekretarz Stanu w KPRP Błażej Spychalski, Ambasador RP w Paryżu Tomasz Młynarski, przedstawiciele Wojska Polskiego na czele z Dowódcą Generalnym Rodzajów Sił Zbrojnych gen. dyw. Jarosławem Miką, Dowódcą 21. Brygady Strzelców Podhalańskich gen. bryg. Dariuszem Lewandowskim i Dowódcą 11. Dywizji Kawalerii Pancernej gen. dyw. Stanisławem Czosnkiem wraz ze swoimi „Pancerniakami” z Żagania, a także harcerze, francuska Polonia oraz mieszkańcy i przedstawiciele władz normandzkich miejscowości wyzwolonych w sierpniu 1944 roku przez polskich żołnierzy.