W ramach obchodów 76. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego, w niedzielę 2 sierpnia br., u zbiegu ulic Karowej i Browarnej na warszawskim Powiślu odsłonięto pomnik kpt. Stanisława Jankowskiego ps. „Agaton” - cichociemnego, oficera Armii Krajowej, powstańca warszawskiego a po wojnie architekta w Biurze Odbudowy Stolicy.
W uroczystości odsłonięcia pomnika wzięli udział powstańcy warszawscy, rodzina cichociemnego, przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, m.in. wicemarszałek Sejmu RP Małgorzata Gosiewska, wicemarszałek Sejmu RP Małgorzata Kidawa-Błońska, szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk, prezydent stolicy Rafał Trzaskowski, dowódca warszawskiego garnizonu generał dywizji Robert Głąb, przewodnicząca Rady m. st. Warszawy Ewa Malinowska-Grupińska.
---
Stanisław Jankowski urodził się 29 września 1911 roku w Warszawie. Przed wojną ukończył Wydział Architektury na Politechnice Warszawskiej. W 1939 r. w stopniu podporucznika został skierowany do obrony Wilna. Wzięty do niewoli przez Armię Czerwoną, uciekł z obozu internowania i przez Szwecję, Danię, Holandię i Belgię przedostał się do Francji. Tam wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych.
Po przeszkoleniu w Wielkiej Brytanii powrócił do okupowanego kraju jako „cichociemny” zrzucony na spadochronie w nocy z 3 na 4 marca 1942 r. W Armii Krajowej kierował wytwarzaniem fałszywych dokumentów dla żołnierzy podziemia. W Powstaniu Warszawskim dowodził plutonem „Agaton” w Batalionie „Pięść”, następnie walczył w składzie grupy „Północ” oraz w oddziale osłonowym Komendy Głównej AK. Po klęsce Powstania znalazł się w oflagu, gdzie był adiutantem gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego.
Po wyjściu z niewoli wyjechał do Wielkiej Brytanii, gdzie ukończył roczne studium urbanistyczne na Uniwersytecie w Liverpoolu. Następnie powrócił do Polski. We wrześniu 1946 r. został zatrudniony w utworzonym rok wcześniej Biurze Odbudowy Stolicy, gdzie pracował do 1977 roku.
Był współautorem planu podniesienia stolicy z ruin. Odpowiadał m.in. za opracowanie planów perspektywicznego rozwoju miasta, był jednym z autorów projektu Trasy Wschód-Zachód (W-Z) oraz Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej (MDM). Działał także na rzecz odbudowy wielu zagranicznych miast, m.in. w Iraku, Macedonii oraz Peru. W latach 70., jako ekspert Międzynarodowego Czerwonego Krzyża w Genewie, odpowiadał za budowę domów mieszkalnych dla ofiar bombardowań podczas wojny w Wietnamie.
Stanisław Jankowski „Agaton” zmarł 5 marca 2002 r. w Warszawie.
W uznaniu zasług dla kraju i stolicy został ohonorowany Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych (dwukrotnie), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Armii Krajowej, Państwową Nagrodą Artystyczną (trzykrotnie) oraz Złotą Odznaką Odbudowy Warszawy. W 1995 r. otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Warszawy.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
