13 grudnia br. szef UdSKiOR Jan Józef Kasprzyk upamiętnił 42. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego w Polsce, podczas uroczystości na terenie Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL - dawnej warszawskiej katowni na Rakowieckiej.
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Stanu Wojennego rozpoczęły się Mszą Świętą w intencji ofiar. Rozpoczynając homilię, ksiądz Tomasz Trzaska, kapelan Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL przywołał słowa Zbigniewa Herberta z "Raportu z oblężonego miasta" - utworu powstałego w czasie stanu wojennego: Teraz, kiedy piszę te słowa, zwolennicy ugody zdobyli pewną przewagę nad stronnictwem niezłomnych. Zwykłe wahanie nastrojów, losy jeszcze się ważą.
– 13 grudnia 2023 r. (...) to dzień pamięci ofiar. I chociaż słowo „ofiara” ma w każdym kontekście przykre znaczenie, to jest ono pewnym filtrem, pewną granicą pomiędzy dobrem i złem, pomiędzy władzą a narodem. Bo 13 grudnia 1981 r. ofiarą stał się cały naród w ogólności. Każdy obywatel odczuł dotkliwie konsekwencje tej napaści – przypomniał ks. Tomasz Trzaska.
Przywołał również słowa papieża Polaka: Jan Paweł II, w czasie stanu wojennego powiedział do Pani Jasnogórskiej, że naród nie może rozwijać się prawidłowo, gdy jest pozbawiony praw warunkujących jego podmiotowość. I państwo nie może być mocne siłą żadnej przemocy. Komu nie udało się zwyciężyć sercem i rozumem usiłuje zwyciężyć przemocą. Każdy przejaw przemocy dowodzi moralnej niższości. Idea, która potrzebuje broni, aby się utrzymać – sama obumiera. Idea, która utrzymuje się tylko przy użyciu przemocy jest wypaczana.
Po Eucharystii uczestnicy uroczystości przeszli pod tablicę pamięci z wizerunkami 55. ofiar stanu wojennego, gdzie w asyście honorowej Wojska Polskiego i licznie przybyłych pocztów sztandarowych odczytano Apel Pamięci, po którym oddano salwę honorową. Na zakończenie przed tablicą pamięci złożono kwiaty i zapalono znicze.
Stan wojenny w Polsce został wprowadzony niezgodnie z Konstytucją PRL 13 grudnia 1981 roku na mocy podjętej niejednomyślnie uchwały Rady Państwa z dnia 12 grudnia 1981 roku. O jego wprowadzenie wnioskowała Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego – tymczasowy, niekonstytucyjny organ władzy, a faktycznie nadrzędny wobec konstytucyjnych władz państwowych. Wprowadzenie stanu wojennego na terenie całej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej poparł Sejm PRL uchwałą z dnia 25 stycznia 1982 roku.
W trakcie trwania stanu wojennego (do 22 lipca 1983 roku) internowano łącznie 10 131 działaczy związanych z „Solidarnością”, a życie straciło około 40 osób, w tym 9 górników z kopalni „Wujek”, którzy zginęli podczas pacyfikacji strajku 16 grudnia 1981 roku. 6 grudnia 2002 roku Sejm RP przez aklamację uchwalił dzień 13 grudnia Dniem Pamięci Ofiar Stanu Wojennego.
