Kartka z kalendarza

1789 – wprowadzenie w życie przepisów Konstytucji Stanów Zjednoczonych, pierwszej ustawy zasadniczej na świecie, do której doświadczeń odwołali się twórcy ustawy rządowej z 3 maja 1791 r. (Konstytucja 3 Maja), będącej pierwszą europejską konstytucją.

1863 – wojska powstańcze pod wodzą gen. Mariana Langiewicza stoczyły bitwę z Rosjanami pod Pieskową Skałą.

1939 – rozpoczęły się prace Sztabu Głównego Wojska Polskiego nad planem operacyjnym „Zachód” na wypadek wybuchu wojny z Niemcami. 

Kartka z kalendarza

1916 – w krakowskim Pałacu Sztuki na Pl. Szczepańskim zorganizowano Wystawę Sztuki Legionowej, na której zaprezentowano dzieła wybitnych malarzy i rzeźbiarzy (m.in. Wojciecha Kossaka, Jacka Malczewskiego, Leona Wyczółkowskiego, Józefa Mehoffera, Juliana Fałata) poświęcone Legionom Polskim.

1918 – oddziały Polskiego Korpusu Posiłkowego, które przebiły się przez linię frontu pod Rarańczą, połączyły się z II Korpusem Polskim na Ukrainie.

1940 – władze Związku Sowieckiego na czele z Józefem Stalinem wydały dekret, na mocy którego, z pogwałceniem umów międzynarodowych, rozpoczęły się masowe zbrodnie ludobójstwa na polskich jeńcach wojennych (oficerach Wojska Polskiego, policjantach, funkcjonariuszach Straży Granicznej, Korpusu Ochrony Pogranicza i Służby Więziennej) internowanych po 17 września 1939 r. Na mocy dekretu rozstrzelano wiosną 1940 r. ponad 22 tysiące jeńców.  

Kartka z kalendarza

1932 – w Wilnie zmarł biskup Władysław Bandurski (ur. 25 maja 1865 r.), przed I wojną światową wikariusz generalny i rektor seminarium duchownego we Lwowie, gorący zwolennik obozu piłsudczykowskiego, kapelan legionowy, odwiedzający na froncie oddziały I Brygady m.in. pod Kostiuchnówką, w latach 1920-22 kapelan sił zbrojnych Litwy Środkowej, od 1922 r. – kapelan Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny.

Kartka z kalendarza

1919 – w walkach z Ukraińcami pod Torczynem zginął ppłk Leopold Lis-Kula (ur. 11 listopada 1896 r.), jeden z najwybitniejszych oficerów strzeleckich, Legionów Polskich i Wojska Polskiego.

1945 – NKWD aresztowało komendanta antykomunistycznej organizacji „Nie” gen. Augusta Emila Fieldorfa ps. „Nil”.

1949 – z rozkazu władz komunistycznych w więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie został zamordowany płk Hieronim Dekutowski ps. „Zapora” (ur. 24 września 1918 r.), Cichociemny, legendarny dowódca AK, Delegatury Sił Zbrojnych i Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” na Lubelszczyźnie.

Kartka z kalendarza

1914 – w Krakowie odbyło się posiedzenie Komisji Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, na którym Józef Piłsudski relacjonował m.in. stan wyszkolenia członków ruchu strzeleckiego w Galicji i w środowiskach emigracyjnych.

1945 – Grupa Szturmowa Szarych Szeregów pod dowództwem Jana Kopałka ps. „Antek” rozbiła więzienie NKWD w Łowiczu.

1968 – na dziedzińcu Uniwersytetu Warszawskiego odbył się studencki protest w obronie relegowanych kilka dni wcześniej studentów – Adama Michnika i Henryka Szlajfera. Protest został brutalnie spacyfikowany przez oddziały MO i bojówki ORMO, które po raz pierwszy w dziejach złamały autonomię uczelni, wkraczając na jej terytorium. Zajście to dało początek protestom studenckim w całym kraju.

Kartka z kalendarza

1652 – pierwsze w dziejach Polski zastosowanie prawa liberum veto, zrywającego Sejm przez posła Władysława Sicińskiego.

1863 – powstańcy styczniowi pod dowództwem Zygmunta Padlewskiego pokonali oddziały rosyjskie w bitwie pod Myszyńcem na Kurpiach.

1912 – władze rosyjskie złożyły protest na ręce ministra spraw zagranicznych Austro-Węgier hr. Leopolda Berchtolda w sprawie Józefa Piłsudskiego i działalności jego obozu oraz tolerowania ich przez władze austriackie, stwierdzając, iż jest to działalność niezwykle szkodliwa i zbrodnicza, skierowana wyłącznie przeciwko Rosji.  W odpowiedzi austriacki MSZ napisał m.in. Wymieniony Józef Piłsudski, pisarz, zamieszkały od 1910 r. w Krakowie (…), nie jest notowany niekorzystnie przez CK władze. Ostatnio wygłosił on odczyt teoretyczny o historii powstania 1863 roku. Być może to właśnie przemówienie stanowiło podstawę otrzymanych przez Rząd Cesarski informacji, według których Piłsudski miał głosić potrzebę dokonania aktów gwałtu [wobec Rosji].

1983 – przed sądem w Grudziądzu rozpoczął się proces Anny Walentynowicz, jednej z założycieli Wolnych Związków Zawodowych i NSZZ „Solidarność”, której zwolnienie ze Stoczni Gdańskiej stało się przyczyną strajku w sierpniu 1980 r.   

Kartka z kalendarza

1863 – gen. Marian Langiewicz został dyktatorem Powstania Styczniowego.

1896 – Józef Piłsudski przybył do Londynu, gdzie podczas trwającego pięć miesięcy pobytu spotykał się z czołowymi działaczami socjalistycznymi oraz wziął udział w IV Kongresie Międzynarodówki Socjalistycznej. Podczas Kongresu Piłsudski zgłosił projekt uchwały, w której napisał m.in. niepodległość Polski jest żądaniem politycznym, równie koniecznym dla międzynarodowego ruchu robotniczego, jak i dla samego proletariatu.

1920 – na zaproszenie ministra spraw zagranicznych RP Stanisława Patka, odbyła się w Warszawie konferencja z udziałem ministrów spraw zagranicznych Finlandii, Łotwy i Rumunii, poświęcona wsparciu Polski w prowadzonej wojnie z bolszewicką Rosją.