Na czele „Czarnej Dywizji” przebył szlak bojowy od Normandii we Francji, przez Belgię i Holandię, aż po bazę niemieckiej Kriegsmarine w Wilhelmshaven. Generał broni Stanisław Maczek – legendarny dowódca 1. Dywizji Pancernej – odszedł na wieczną wartę 11 grudnia 1994 roku. 26. rocznicę jego śmierci upamiętnił w Warszawie Szef UdSKiOR Jan Józef Kasprzyk.

W południe odbyła się ceremonia złożenia wieńców i wiązanek kwiatów przed Obeliskiem Pamięci gen. Stanisława Maczka na Skwerze 1. Dywizji Pancernej Wojska Polskiego. Głaz ufundowali w 1992 roku żyjący żołnierze „Czarnej Dywizji” z okazji 100. rocznicy urodzin swojego dowódcy. Oprócz Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych hołd gen. Maczkowi oddał także prezes Stołecznego Środowiska 1. Polskiej Dywizji Pancernej ppłk Janusz Gołuchowski.

Kwiaty złożono następnie przed pomnikiem 1. Polskiej Dywizji Pancernej na placu Inwalidów.

– Generał Stanisław Maczek bardzo troszczył się o swoich żołnierzy. Nigdy nie szafował ich krwią, bo cenił wartość życia każdego żołnierza. Podejmowane przez niego zawsze zwycięskie operacje okupione były stratami, ale nie tak wielkimi, jak to nierzadko miało miejsce w przypadku innych dowódców. Zawsze mówił swoim żołnierzom, że trzeba wojować po rycersku i z honorem – zauważył Szef UdSKiOR Jan Józef Kasprzyk.

– Warto przypominać tę postać w dzisiejszych czasach; warto przypomnieć także Europie Zachodniej, że swoją wolność zawdzięcza takim ludziom, jak gen. Stanisław Maczek. Nie byłoby wolnej Francji, Belgii i Holandii, gdyby nie poświęcenie polskiego żołnierza walczącego za „naszą i waszą wolność” – podkreślił minister Kasprzyk.

--

Stanisław Maczek urodził się 31 marca 1892 r. w Szczercu pod Lwowem. W latach 1910-14 studiował filologię na Uniwersytecie Lwowskim. Podczas I wojny światowej walczył m.in. na froncie rosyjskim w Karpatach i froncie włoskim w Alpach. Maczek początkowo dowodził batalionem krośnieńskim przeznaczonym do odsieczy oblężonego Lwowa. Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej odtworzył swój batalion szturmowy i walczył z nim podczas obrony Lwowa.

W 1938 r. otrzymał dowództwo 10. Brygady Kawalerii, pierwszej polskiej jednostki zmotoryzowanej stanowiącej zalążek sił pancernych. Podczas kampanii 1939 r. dowodzona przez Maczka jednostka zadała ciężkie straty niemieckiemu XXIII Korpusowi Pancernemu. Po wkroczeniu Armii Czerwonej Maczek został zmuszony wraz z jednostką do przekroczenia granicy Węgier, gdzie został internowany.

Po kapitulacji Francji generał ukrywał się w Marsylii, a następnie przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie dołączył do organizowanych tam PSZ. Powierzono mu dowództwo nad 1. Dywizją Pancerną, która przeszła szlak bojowy przez Francję, Belgię, Holandię i Niemcy. W 1944 r. brała udział w inwazji sił alianckich w Normandii. Odegrała znaczącą rolę w bitwie pod Falaise, zamykając okrążenie wokół niemieckich 7. Armii i 5. Armii Pancernej w tzw. „kotle”. Uczestniczyła także w wyzwalaniu Bredy oraz w zdobyciu niemieckiego Wilhelmshaven.

Po wojnie Maczek osiadł na stałe w Szkocji, a ponieważ nie przysługiwała mu emerytura, pracował m.in. jako barman. W 1946 r. pozbawiony został obywatelstwa polskiego, które zostało mu przywrócone w 1971 r. W 1990 r. otrzymał awans do stopnia generała broni, a w 1992 r. został kawalerem orderu Orła Białego. Na wniosek mieszkańców Bredy nadano mu honorowe obywatelstwo Holandii. Stanisław Maczek zmarł 11 grudnia 1994 r. w Edynburgu w wieku 102 lat. Zgodnie z Jego ostatnią wolą, spoczął na polskim cmentarzu wojennym w Bredzie, pośród swoich żołnierzy.