W holenderskim Terneuzen odsłonięto w piątek 16 września br. pomnik generała Stanisława Maczka, pierwszy w Królestwie Niderlandów monument upamiętniający legendarnego dowódcę 1. Dywizji Pancernej.

Odsłonięcia monumentu, który znajduje się na molo pamięci w miejscowości Griete w gminie Terneuzen nad rzeką Skaldą, dokonali wnuczka generała Karolina Skillen-Maczek, senator RP Halina Bieda, burmistrz Terneuzen Erik van Merrienboer oraz komisarz holenderskiego króla Jan Polman w obecności syna generała prof. Andrzeja Maczka, szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jana Józefa Kasprzyka i wiceprezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr. Karola Polejowskiego.

Terneuzen, które żołnierze Czarnej Dywizji wyzwolili 20 września 1944 r. było kolejnym po Gandawie i Axel holenderskim miastem, któremu Polacy przynieśli wolność. Wydarzenia te opisał w swych wspomnieniach „Od podwody do czołga” generał Stanisław Maczek: – W mieście Axel, 9.baon strzelców [...] i jego dowódca podbili na zawsze serca mieszkańców, co wyrazi się długo po zakończeniu działań wojennych w niegasnących dowodach pamięci. […] Mimo tak wielkiej różnicy w usposobieniach i zwyczajach, nieznajomości języka, żołnierz polski witany był z radością […] Czuł się jakby we własnym kraju i płacił za wszystko prawdziwym uczuciem i poświęceniem. Pamięć o polskich żołnierzach i ich dowódcy jest równie silna w Terneuzen czego dowodem jest nie tylko postawiony pomnik gen. Maczka ale również udział kilkuset Holendrów we wspomnianej uroczystości.

Podczas piątkowej uroczystości głos zabrała wnuczka generała Maczka, Karolina Skillen-Maczek, która podkreśliła, że Władysław Anders miał naturę polityka, Stanisław Sosabowski naturę wojownika, a Stanisław Maczek cechował się humanizmem. Żołnierze nazywali go bacą, bo był jak pasterz, który nad nimi czuwał, a jednocześnie, był dla nich jak ojciec.

– Pomnik generała Maczka jest hołdem dla walki, poświęcenia i międzynarodowej solidarności, które były potrzebne wtedy i są teraz, aby zagwarantować naszą wolność i bezpieczeństwo – dodał Erik van Merrienboer.

W wypowiedzi dla mediów Jan Józef Kasprzyk podkreślił, że 1. Dywizja Pancerna wyzwalała tę część Europy: Francję, Belgię i Holandię. Pamięć na ziemi holenderskiej jest żywa a od dziś ten pomnik będzie na stałe przypominał jak ogromny był wkład polskich żołnierzy i ich dowódcy w wyzwolenie Europy spod niemieckiego jarzma. To świadectwo tego, że Polska pamięta, że Holandia pamięta, że Europa pamięta o swoich bohaterach, o tych, dzięki którym jesteśmy wolni. Wśród nich generał Stanisław Maczek zajmuje poczytne miejsce.

– To rok szczególny, to rok trzech generałów – generała Andersa, Maczka i Sosabowskiego. W tym roku obchodzimy 130. rocznice ich urodzin. Tu, na ziemi holenderskiej, wspominać będziemy również generała Stanisława Sosabowskiego i jego żołnierzy z 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej, którzy toczyli krwawe boje w okolicach Arnhem – dodał Szef UdSKiOR.

Autorami pomnika generała Maczka są Barbara i Marek Moderau - artyści, którzy stworzyli wiele dzieł upamiętniających m.in. ważne wydarzenia z historii Polski podczas II wojny światowej. Pomnik został ufundowany ze środków Senatu RP, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, gminy Terneuzen, Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie oraz Ambasady RP w Królestwie Niderlandów.