W dniach 11-13 kwietnia 2018 r. Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk odwiedził Szkocję w związku z odsłonięciem odrestaurowanej Wielkiej Polskiej Mapy Szkocji. Jest to największe (o wymiarach 40 x 50 m) topograficzne odwzorowanie Szkocji, ufundowane w 1975 roku przez byłego żołnierza gen. Maczka, Jana Tomasika, i zrealizowane przez polski zespół pod przewodnictwem Kazimierza Trafasa w pobliżu Barony Castle na obrzeżach wioski Eddleston w południowej Szkocji.

12 kwietnia Minister Kasprzyk odwiedził cmentarz Old Calton Burial Ground w Edynburgu, gdzie złożył kwiaty przed pomnikiem Andrzeja Gregorowicza, który był porucznikiem kawalerii w czasie powstania listopadowego i, po klęsce zrywu, wyemigrował do Szkocji.

W uroczystości odsłonięcia Wielkiej Polskiej Mapy Szkocji, która odbyła się tego samego dnia w Eddleston, wziął udział oprócz Szefa UdSKiOR Ambasador RP w Wielkiej Brytanii Arkady Rzegocki oraz Konsul Generalny Ireneusz Truszkowski.

Szkoci są dumni ze swojego pięknego kraju, ta niezwykła mapa ukazuje to piękno w mikroskali. Polacy mogą być więc dumni z dzieła swoich rodaków, którzy włożyli wiele serca i wysiłku, by wiernie odtworzyć rzeźbę szkockiego krajobrazu – powiedział minister Kasprzyk.

Jak wiemy, geneza mapy sięga drugiej wojny światowej, gdy na terenie Szkocji stacjonowali żołnierze 1. Dywizji Pancernej generała Stanisława Maczka. Po wojnie generał Maczek i wielu innych weteranów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie nie mogło wrócić do zniewolonego przez komunistów kraju, Szkocja stała się dla nich drugim domem. Słynnym domownikiem ogrodu zoologicznego w Edynburgu był niedźwiedź Wojtek, nasz polski niedźwiedź, choć pochodzący z Persji, bohater wielu książek dla młodszych i starszych czytelników – zaznaczył Szef UdSKiOR.

Minister Kasprzyk przpomniał, że związki polsko-szkockie są znacznie starsze niż okres II wojny światowej. Był czas, gdy polska ziemia przyjmowała szkockich osadników, w XVI i XVII wieku w Rzeczypospolitej było ich bardzo wielu. W XVII wieku umiejscowiono akcję Trylogii Henryka Sienkiewicza, który był polskim odpowiednikiem Waltera Scotta. Trylogia bardzo wpłynęła na edukację i sposób myślenia kilku pokoleń Polaków. Wieńczy ją opis heroicznej śmierci dwóch oficerów i serdecznych przyjaciół: Polaka Jerzego Michała Wołodyjowskiego i Szkota Hasslinga Ketlinga – dodał Jan Józef Kasprzyk.

Minister podkreślił, że Wielka Polska Mapa Szkocji to kolejny powód, by mówić o polsko-szkockiej przyjaźni. Ten bliski związek można wyczuć już w sformułowaniu „Wielka Polska Mapa Szkocji”.

Każdy chciałby pozostawić po sobie jakiś trwały ślad, coś materialnego, posiadającego jednocześnie wymiar duchowy. Polskim twórcom Wielkiej Mapy Szkocji to się właśnie udało. Pozostawili wyraźny sygnał, że byli na pięknej szkockiej ziemi i to piękno utrwalili. A jednak to dzieło pewnie nie przetrwałoby próby czasu, gdyby ludzie dobrej woli nie połączyli sił, by przywrócić mu blask. Chciałbym gorąco podziękować inicjatorom tego przedsięwzięcia: przede wszystkim gospodarzom, którzy docenili rolę Mapy dla szkockiego dziedzictwa kulturowego. Dziękuję również moim rodakom, którzy przyłączyli się do tej inicjatywy. Niech Wielka Polska Mapa Szkocji spełnia dalej swoją rolę – powiedział Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Podczas uroczystości Jan Józef Kasprzyk wręczył również Medale „Pro Patria” osobom zasłużonym w upamiętnianiu walk o niepodległość RP, wśród których znaleźli się członkowie Mapa Scotland Trust – stowarzyszenia, którego wysiłki doprowadziły do odrestaurowania Wielkiej Polskiej Mapy Szkocji.

13 kwietnia, w Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, Minister Kasprzyk odwiedził Dom Polski im. gen. Władysława Sikorskiego w Glasgow i złożył kwiaty przy znajdujących się tam tablicach poświęconych Polakom pomordowanym przez NKWD na sowieckiej ziemi w latach 1940-1945 oraz upamiętniających ofiary Katastrofy Smoleńskiej.

W Domu Polskim Szef UdSKiOR spotkał się także z Rektorem Polskiej Misji Katolickiej ks. Marianem Łękawym oraz Prezesem Zarządu Polskiego Towarzystwa Społeczno-Oświatowego Johnem Lassy, co zakończyło wizytę Szefa UdSKiOR Jana Józefa Kasprzyka w Szkocji.