W dniu 17 października 2018 roku do Rzeszowa przybyło kilkudziesięciu polskich „Sprawiedliwych” z całej Polski oraz Ich potomkowie, by wziąć udział w III Ogólnopolskim Zjeździe Polaków, którzy w czasie okupacji niemieckiej z narażeniem własnego życia ratowali Żydów. 

Rozpoczęcie Zjazdu poprzedziła Msza św. w Kościele pw. św. Wojciecha i św. Stanisława, odprawiona w intencji Polaków ratujących Żydów. Proboszcz parafii ks. Jan Szczupak powitał zgromadzonych w Rzeszowskiej Farze słowami:

Dziś modlimy się za tych, którzy podczas II wojny światowej gotowi byli ratować członków Narodu Wybranego. Chcemy o nich pamiętać. Chcemy pamiętać o Sprawiedliwych.

Eucharystii przewodniczył i homilię wygłosił bp. Jan Wątroba, Ordynariusz Diecezji Rzeszowskiej.

Oficjalne otwarcie III Ogólnopolskiego Zjazdu Polaków ratujących Żydów odbyło się 18 października br. w siedzibie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego.

Jako gospodarz podkarpackiej ziemi, zgromadzonych powitał Marszałek Województwa, Władysław Ortyl.

Prezydent RP Andrzej Duda, w liście odczytanym przez Szefa UdSKiOR, skierował do uczestników uroczystości następujące słowa:

W imieniu Rzeczypospolitej składam hołd wszystkim Polakom ratującym Żydów – tym znanym z imienia i nazwiska i tym nieznanym, o których być może przyjdzie nam się jeszcze dowiedzieć (…) Dla nas i dla kolejnych pokoleń pozostaną Państwo bowiem bohaterami na równi z żołnierzami i działaczami Polskiego Państwa Podziemnego. Chcę to wyraźnie podkreślić zwłaszcza teraz, gdy razem obchodzimy stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości i gdy tak często przywołujemy idee spajające naszą wspólnotę. Jestem głęboko przekonany, że jedną z takich idei jest właśnie godne upamiętnienie bohaterów narodowych, do których trwale należą Polacy ratujący Żydów.

W uznaniu szczególnych zasług Polaków ratujących Żydów, Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk uhonorował polskich „Sprawiedliwych” medalami „Pro Bono Poloniae” oraz „Pro Patria”.

Na okoliczność tego ważnego dla naszej świadomości historycznej i społecznej wydarzenia, Minister Kasprzyk zwrócił się do zgromadzonych:

Bardzo się cieszę, że już po raz trzeci możemy się spotkać na Ogólnopolskim Zjeździe Polaków ratujących Żydów. Inicjatywa pierwszego Zjazdu, który odbył się dwa lata temu w Warszawie wyszła od członków Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Uznaliśmy, że raz w roku powinni Państwo spotkać się ze sobą, ale przede wszystkim z nami, z polskim społeczeństwem. I przekazać ten świat i kodeks wartości, który wyznajecie od lat i jest on stały i niezmienny.

Za tę lekcję pragniemy Wam bardzo serdecznie podziękować. Dziękujemy Wam za to, że te cnoty, które kształtowały Wasze życie, nie uległy nawet w czasie największego zagrożenia w jakikolwiek sposób zminimalizowaniu.

Dziękujemy Wam za świadectwo człowieczeństwa, za odwagę, za Wasze męstwo, za tę postawę, która w chwili kiedy groziła za to kara śmierci, nie uległa nigdy zapomnieniu. Za postawę przywiązania do najważniejszej wartości, jaka od wieków kształtuje naszą cywilizację. Tą wartością jest miłość bliźniego.

Po części oficjalnej delegacja „Sprawiedliwych” wraz z przedstawicielami władz centralnych i lokalnych, złożyła wieniec przy pomniku Ofiar Katastrofy Smoleńskiej przed Urzędem Marszałkowskim.

Wydarzeniu towarzyszyło otwarcie wystawy Polacy ratujący Żydów podczas II wojny światowej, która zorganizowana została we współpracy z IPN Oddział w Rzeszowie.

Na zakończenie pierwszego dnia Zjazdu uczestnicy zaproszeni zostali na sztukę pt. „Sprawiedliwi. Historia Rodziny Ulmów” w wykonaniu aktorów teatru W. Siemaszkowej w Rzeszowie.

Po spektaklu artyści mieli niepowtarzalną okazję spotkać się z polskimi Sprawiedliwymi wśród Narodów Świata i poznać ich niezwykłe historie.

III Ogólnopolski Zjazd Polaków Ratujących Żydów jest współorganizowany przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.