Tablice upamiętniające polskich obywateli zamordowanych przez ukraińskich nacjonalistów w latach 1939-1947 na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej, oraz tych Ukraińców, którzy w czasie rzezi pomagali Polakom i udzielali im schronienia, zostały odsłonięte w niedzielę, 5 lipca br., na Jasnej Górze. W uroczystości udział wziął m.in. Szef UdSKiOR Jan Józef Kasprzyk.

Obchody Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II RP w Częstochowie zainaugurowała Msza św. w Kaplicy Cudownego Obrazu Matki Bożej na Jasnej Górze pod przewodnictwem bp. seniora diecezji świdnickiej Ignacego Deca, w której udział wzięli przedstawiciele środowisk kresowych, rodzin ofiar Rzezi Wołyńskiej oraz polskich władz państwowych, w tym – oprócz ministra Kasprzyka – Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP Andrzej Dera, poseł do Parlamentu Europejskiego Jadwiga Wiśniewska, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Michał Wójcik oraz poseł do Parlamentu Europejskiego Beata Kempa.

Podczas uroczystości na wałach jasnogórskich (bastion św. Jakuba) Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych uhonorował medalami „Pro Patria” osoby szczególnie zasłużone w upamiętnianiu ukraińsko-banderowskiego ludobójstwa na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej: Czesława Berezickiego, Wiesława Berezickiego, Danutę Skalską oraz Jana Skalskiego. Wyróżnieniem „Praemium Honoris Craesovianae” – najwyższą nagrodą Światowego Kongresu Kresowian – został z kolei uhonorowany minister Kasprzyk.

– To właśnie z Kresów płynie serce, moc i siła Polski. A dlaczego? Bo to ich mieszkańcy, z uwagi na miejsce swego zamieszkania i doświadczenie, stawali zawsze w pierwszym szeregu ludzi walczących o wartości najwyższe: o wiarę, o polskość, o niepodległość. Bardzo serdecznie dziękuję za to wspaniałe wyróżnienie – powiedział Szef UdSKiOR.

Jan Józef Kasprzyk odczytał także list skierowany przez Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego do uczestników uroczystości. „Kolejny raz przypominamy tragiczne dzieje Polaków, którzy zginęli tylko dlatego, że byli przedstawicielami naszego narodu. Odsłaniamy dzisiaj w duchowej stolicy Polski tablice, które mają upamiętnić te wydarzenia, ale także oddać hołd tym sprawiedliwym Ukraińcom, którzy udzielili pomocy i schronienia swoim polskim sąsiadom” – napisał Premier.

„Pragnę wyrazić wdzięczność wszystkim, którzy od lat czynią wiele, aby zachować w naszej zbiorowej pamięci dziesiątki tysięcy niewinnych mężczyzn, kobiet i dzieci, którzy w latach 1939-1947 ponieśli najwyższą ofiarę. Przywracacie im Państwo godność, odnajdując ich nazwiska, prezentując wspomnienia, i tak jak dzisiaj, odsłaniając tablice i pomniki pamięci. Niech kolejne pokolenia mają świadomość naszej tragicznie splecionej przeszłości – polskiej i ukraińskiej” – podkreślił Mateusz Morawiecki.

Przesłanie do uczestników obchodów skierował również Prezydent RP Andrzej Duda oraz Marszałek Sejmu RP Elżbieta Witek. Organizatorami uroczystości było Stowarzyszenie Upamiętniania Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów na czele z Prezesem Szczepanem Siekierką, Światowy Kongres Kresowian oraz oddział częstochowski Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich przy wsparciu Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz klasztoru oo. paulinów na Jasnej Górze.

--

11 i 12 lipca 1943 r. UPA dokonała skoordynowanego ataku na polskich mieszkańców 150 miejscowości na Wołyniu. Był to kulminacyjny moment trwających od 1939 roku ataków nacjonalistów ukraińskich na ludność polską zamieszkującą Kresy Wschodnie II RP. W samych tylko latach 1943-45 na Wołyniu i w Galicji Wschodniej zginęło ok. 100 tys. Polaków, zamordowanych przez oddziały Ukraińskiej Armii Powstańczej i miejscową ludność ukraińską. Zbrodnię, kwalifikowaną przez pion śledczy IPN jako ludobójstwo, przeprowadzono na ludności polskiej Wołynia, Galicji Wschodniej, a także części Lubelszczyzny, Podkarpacia i Polesia. Polacy ginęli od kul, siekier, wideł, noży i innych narzędzi, nierzadko w kościołach podczas Mszy św. i nabożeństw. Kres ukraińskim zbrodniom położyła Akcja „Wisła” prowadzona od 1947 r. przez struktury państwowe Polski Ludowej. 22 lipca 2016 r. Sejm RP ustanowił 11 lipca Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej.