– Oddajemy hołd wszystkim walczącym i poległym. Oddajemy im wdzięczność, ale też przywołujemy ich jako wzór do naśladowania w tych trudnych czasach. Wzór męstwa, odwagi oraz odpowiedzialności. Wzór ludzi prawych, którzy opowiedzieli się po stronie dobra i wiedzieli, że w sytuacji zagrożenia trzeba walczyć „o wolność naszą i waszą” – mówił Jan Kasprzyk podczas tegorocznych obchodów 80. rocznicy utworzenia 1. Dywizji Pancernej.

24 lutego br. w Warszawie odbyły się uroczyste obchody upamiętniające 80. rocznicę sformowania na terenie Szkocji 1. Dywizji Pancernej dowodzonej przez gen. broni Stanisława Maczka. W wydarzeniu, zorganizowanym przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Stołeczne Środowisko 1. Polskiej Dywizji Pancernej, wzięły udział delegacje władz państwowych i samorządowych, środowisk kombatanckich, jednostek wojskowych, a także szkół noszących imię gen. broni Stanisława Maczka. Obecni byli m.in.: szef UdSKiOR Jan Józef Kasprzyk wraz z przewodniczącym Rady do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych działającej przy szefie Urzędu sędzią majorem Bogusławem Nizieńskim, ambasador Królestwa Niderlandów w Polsce Daphne Bergsma, zastępca szefa Kancelarii Sejmu Christian Młynarek, szef Kancelarii Senatu Adam Niemczewski, doradca w Gabinecie Politycznym Ministra Edukacji i Nauki Dariusz Jóźwiak, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej Karol Polejowski.

Tegoroczne obchody zainaugurowała Msza św. sprawowana w intencji dowódcy i żołnierzy polskiej 1. Dywizji Pancernej, która została odprawiona w Katedrze Polowej Wojska Polskiego. Przewodniczył jej kanclerz Kurii ks. kpt. rez. Jan Dohnalik. Eucharystię koncelebrowali kapelan środowisk kombatanckich ks. infułat Jan Sikorski, ks. płk. w st. spocz. Janusz Bąk oraz kapelan 10. Brygady Pancernej im. gen. broni Stanisława Maczka w Świętoszowie ks. ppłk Maciej Śliwa. W modlitwie uczestniczyli również Ewangelicki Biskup Wojskowy Marcin Makuła i ks. mjr Tomasz Paszko z Prawosławnego Ordynariatu Wojskowego.

Dalsze uroczystości odbyły się przed pomnikiem 1. Dywizji Pancernej na stołecznym Placu Inwalidów, gdzie w samo południe został odegrany hymn RP, a następnie odtworzono archiwalne nagranie generała Stanisława Maczka. Po jego zakończeniu minister Kasprzyk przekazał bratanicy śp. kaprala Leonarda Kozikowskiego z 10. Pułku Strzelców Konnych emblemat Krzyża Walecznych, który podoficerowi został nadany przez Naczelnego Wodza pośmiertnie w uznaniu bohaterskiej postawy jaką kapral wykazał się w walce podczas Operacji Overlord. Osobom szczególnie zasłużonym w kultywowaniu polskich tradycji orężnych i wiedzy o czynie bojowym 1. Dywizji Pancernej oraz zaangażowanym w budowanie świadomości obywatelskiej szef UdSKiOR wręczył zaś medale „Pro Bono Poloniae” oraz „Pro Patria”. Odznaczeniami uhonorowani zostali gen. bryg. Zbigniew Szura, gen. dyw. Tomasz Jabłoński, płk Arkadiusz Stachowiak, James Jurczyk, Hanna Kanieska, Małgorzata Kaczyńska, Marzena Gudyś, Witold Gudyś oraz Krzysztof Grabiec.

Po zakończeniu ceremonii wręczenia medali minister Kasprzyk wygłosił przemówienie okolicznościowe. Przywołał w nim najważniejsze czyny bojowe 1. Polskiej Dywizji Pancernej, bez których – jego zdaniem – Europa nie odzyskałaby swojego dawnego kształtu naruszonego „przez bestialstwo dwóch państw odpowiedzialnych za wybuch II wojny światowej: niemieckiej III Rzeszy i sowieckiej Rosji”.

– Szlak bojowy żołnierza 1. Polskiej Dywizji Pancernej był szlakiem wolności nie tylko dla Polaków, ale i wszystkich mieszkańców Starego Kontynentu. 1. Polska Dywizja Pancerna niosła na swoich skrzydłach wolność Francuzom, Belgom, Holendrom. Nie przegrała żadnej bitwy, a zawsze walczyła po rycersku. Bez jej czynu zbrojnego i geniuszu jej dowódcy gen. Stanisława Maczka nie byłoby wolnej Europy. Bez czynu zbrojnego Polaków nie byłoby wolnego świata. Od pierwszego aż po ostatni dzień wojny biliśmy się, stając po stronie dobra i po stronie wartości, które są fundamentem Europy i świata – mówił minister Kasprzyk.

W wyrazie podziękowań za utrwalanie pamięci o gen. broni Stanisławie Maczku i jego żołnierzach Stołeczne Środowisko 1. Dywizji Pancernej po raz pierwszy przyznało odznaki okolicznościowe, wydane z okazji 80. rocznicy sformowania na terenie Szkocji największej polskiej jednostki pancernej. Z rąk prezesa Federacji Organizacji Polskich Pancerniaków gen. bryg. Zbigniewa Szury wyjątkowe wyróżnienie odebrał m.in. szef UdSKiOR Jan Kasprzyk.

Tegoroczne obchody zakończyły się Apelem Pamięci odczytanym w hołdzie bohaterskim żołnierzom formacji dowodzonej przez gen. broni Stanisława Maczka, odegraniem przez orkiestrę wojskową utworu „Pancerni Chłopcy” oraz uroczystą ceremonią złożenia wieńców i wiązanek kwiatów.

--

Kapral Leonard Kozikowski (ur. 25 lipca 1913 r. w Kuczwałach k. Biskupca Pomorskiego – zm. 10/11 sierpnia 1944 r. w okolicy Soignolles we Francji) – dowódca czołgu w I patrolu (dowódca patrolu ppor. Bolesław Rouppert) Plutonu Rozpoznawczego (dowódca plutonu por. Marian Plichta) 10. Pułku Strzelców Konnych.

Wychował się w rodzinie patriotycznej. Od 1923 do 1929 roku uczęszczał do Państwowego Gimnazjum Klasycznego w Brodnicy, a następnie podjął naukę w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim w Grudziądzu, które ukończył w 1936 roku. Do wybuchu wojny pracował jako nauczyciel w Przechowie koło Świecia nad Wisłą.

20 grudnia 1936 roku złożył przysięgę wojskową w 67. Pułku Piechoty, a w 1938 roku ukończył w tej jednostce szkołę podoficerską. 20 marca 1938 roku awansował na stopień kaprala. W szeregach 17. Pułku Piechoty uczestniczył następnie w kampanii wrześniowej 1939 roku. W styczniu i lutym 1940 roku przebywał w obozie dla internowanych w miejscowości Jolsva, skąd udało mu się zbiec do francuskiego obozu wojskowego Coëtquidan położonego w Bretanii.

20 kwietnia 1940 roku został wcielony do 8. Pułku Piechoty wchodzącego w skład 3 Dywizji Piechoty. Po rozwiązaniu tej formacji kapral Kozikowski dotarł do Wielkiej Brytanii, gdzie 25 czerwca 1940 roku został wcielony do 10. Pułku Strzelców Konnych, a następnie przydzielony do szwadronu sztabowego. W 1942 roku został przesunięty do szwadronu pierwszego, a jeszcze przed lądowaniem w Normandii – mianowany dowódcą czołgu w 1 patrolu plutonu rozpoznawczego. Uczestniczył w operacji „Totalize” przy wyzwalaniu miejscowości Soignolles. Rankiem 10 sierpnia 1944 roku podczas wykonywania działań rozpoznawczych został trafiony w skroń pociskiem snajpera. Zmarł po przewiezieniu do kanadyjskiego szpitala wojskowego.

1. Dywizja Pancerna powstała 25 lutego 1942 roku na rozkaz Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego. Po przeszkoleniu, w sierpniu 1944 roku w składzie 1. Armii Kanadyjskiej, dywizja została przerzucona na front zachodni, do Francji. Tam też, w bitwie pod Falaise odegrała kluczową rolę w zamknięciu okrążenia wokół niemieckich 7. Armii i 5. Armii Pancernej. Zwycięski szlak bojowy dywizji wiódł następnie przez północną Francję, Belgię, Holandię, gdzie polscy pancerniacy wyzwolili z rąk niemieckiego okupanta szereg miast, witani entuzjastycznie przez miejscową ludność. W historii „Czarnej Dywizji” w sposób szczególny zapisały się ciężkie walki o wyzwolenie holenderskiej Bredy, z której polscy żołnierze wyparli niemieckie oddziały bez strat w ludności cywilnej i uszczerbku dla zabytkowej architektury miasta. W drugiej połowie kwietnia 1945 roku 1. Dywizja Pancerna przekroczyła granicę niemiecką i wzięła udział w ostatniej ofensywie na chylące się ku upadkowi Niemcy. Zwycięski pochód formacji zakończył się 5 maja 1945 roku zdobyciem przez żołnierzy gen. Maczka portu wojennego w Wilhelmshaven w północno-zachodnich Niemczech.